Сёння "Навагрудскія Дары" (філіял ААТ "Лідскі малочнакансервавы камбінат") — адно з найбуйнейшых і паспяховых малочных прадпрыемстваў Гродзенскай вобласці. Гісторыя камбіната пачалася ў 1944 годзе. За дзесяцігоддзі яго існавання тысячы людзей уклалі сваю працу і душу ў развіццё вытворчасці.
Для гасцей была арганізавана экскурсія па музеі і мемарыяльным комплексе, дзе яны, слухаючы аповед экскурсавода, дзяліліся ўласнымі ўспамінамі пра лёсы беларускіх вёсак, якія перажылі трагедыі вайны.
Адна з удзельніц экскурсіі знайшла на элеменце мемарыяла "Сімвалічныя дрэвы жыцця" назву знаёмай вёскі:
— Вялікая Воля. Вось яна. Вёска была спалена ў 1942-м, але адрадзілася пасля вайны. Мы жылі побач, ведалі, што здарылася. А цяпер тут, у "Хатыні", я ўбачыла яе назву, — падзялілася жанчына.
Гісторыя Вялікай Волі сапраўды трагічная. Да вайны гэта было вялікае сяло — больш за сотню двароў, каля 430 жыхароў. 16 снежня 1942 года карнікі акружылі вёску, спалілі дамы і расстралялі 364 мужчын, жанчын і дзяцей. Толькі дзевяцярым удалося выжыць. Пасля вайны Вялікая Воля была адноўлена, а сёння на яе зямлі, каля ракі Шчары, узвышаецца помнік ахвярам трагедыі — трохметровая скульптура "Маці з сынам".
Такія ўспаміны і асабістыя гісторыі напаўняюць экскурсію асаблівым сэнсам. Для пажылых людзей гэта сустрэча з мінулым, для маладога пакалення — жывы ўрок гісторыі і памяці. Падобныя паездкі аб'ядноўваюць людзей, умацоўваюць сувязь часоў і нагадваюць: мінулае неабходна захоўваць, каб будаваць мірную будучыню.
